Της Άννας Παχή
O Θανάσης Ζερίτης, ηθοποιός, σκηνοθέτης της παράστασης “Οικογένεια Μπες – Βγες” και μέλος της θεατρικής ομάδας 4Frontal μιλάει στο iART για την παράσταση, την ομάδα και την Τέχνη.
Τι σημαίνει 4Frontal και πότε δημιουργήθηκε;
Το όνομα προέκυψε από την πρώτη μας παράσταση και το κρατήσαμε. Περιέχει τη λέξη front, προσκήνιο, αναφέρεται στο θέατρο που θέλουμε να κάνουμε. Μας αρέσει να μιλάμε απευθείας στον κόσμο, δεν παίζουμε συχνά με τέταρτο τοίχο, εξ ου και το “τέσσερα”. Έχουμε δώσει πολλές εξηγήσεις κατά καιρούς, το θέμα είναι πως το αγαπήσαμε και το “παντρευτήκαμε”. Η ομάδα δημιουργήθηκε το 2009 κι εμείς ενταχθήκαμε το 2011 όταν τελειώσαμε τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Ωδείου. Αποτελείται από 14 μέλη. Ξεκινήσαμε σαν παρέα και συνεχίζουμε έτσι. Ήμασταν πρώτα φίλοι, τόσα χρόνια μετά γίναμε οικογένεια. Δουλεύουμε μαζί και προσπαθούμε να διατηρούμε το επαγγελματικό επίπεδο διαχωρίζοντας τις αρμοδιότητες του καθενός. Γεγονός είναι πως όταν υπάρχει αγάπη, όλα γίνονται λίγο πιο εύκολα.
Η ομάδα 4Frontal αποτελείται μόνο από ηθοποιούς;
Ναι, αν και κάποιοι έχουν ασχοληθεί και με τη σκηνοθεσία. Κατά καιρούς συνεργαζόμαστε και με άλλους σκηνοθέτες και γενικά μας ενδιαφέρουν οι καινούριες συνεργασίες, είναι στόχος αυτός. Είμαστε ηθοποιοί και μας κάνει καλό, συνεχίζεται η μαθητεία μας.
Είστε επαγγελματίες, ζείτε από αυτό, σωστά;
Ναι, το παλεύουμε, με όλες τις δυσκολίες που αυτό συνεπάγεται. Ο καθένας μας κάνει και κάποιες δουλειές εκτός ομάδας αλλά πάντα γυρνάμε εδώ, κάποιοι περισσότεροι, κάποιοι λιγότερο.
Πόσες παραστάσεις έχουν ανεβάσει οι 4Frontal;
Δεκαπέντε. Έχουμε κάνει κλασικά έργα και τελευταία προσανατολιζόμαστε σε μυθιστορήματα, κείμενα που δεν έχουν γραφτεί για να παρασταθούν, όπως τώρα το “Μπες – Βγες”. Κινούμαστε προς κάτι πιο αφηγηματικό θα έλεγα.
Ασχολούμαστε και με το εφηβικό θέατρο. Αυτήν την περίοδο παίζουμε την “Αντιγόνη” σε σχολεία.
Πως προέκυψε η “Οικογένεια Μπες – Βγες”;
Πριν δυο χρόνια είχα σκηνοθετήσει την ομάδα στην “Αύξηση” του Ζωρζ Περέκ εδώ, στο ίδιο θέατρο (Black Box). Τα παιδιά του θεάτρου μου έδωσαν το βιβλίο, πιστεύοντας πως ταίριαζε στην ομάδα. Είχαν δίκιο. Ήρθε ο χρόνος και να το! Τους άρεσε πολύ. Έχει μια τρέλα και ταυτόχρονα κάτι πολύ σκοτεινό που εξίταρε όλη την ομάδα. Τόσα χρόνια πριν ο Γιάννης Ξανθούλης έγραψε κάτι τόσο πρωτοποριακό και με λόγο που χρησιμοποιείται σήμερα. Τότε θα πρέπει να είχε σοκάρει. Ίσως σοκάρει ακόμη. Το κείμενο έχει πολλά χαρακτηριστικά που μας αρέσουν. Αφήγηση, μαύρο χιούμορ… Δεν είναι απλώς μια κωμωδία, μιλάει για πράγματα πολύ ουσιαστικά. Την οικογένεια, την ενηλικίωση, την ηθική, τόσο της κοινωνίας όσο και τη δική μας καθώς και το πόσο δύσκολο είναι να τα “σπας” αυτά τα πράγματα. Πέρα από το προφανές έχει και κάτι “άλλο” να πει.
Σε συνέντευξή του ο Γιάννης Ξανθούλης έχει πει πως η Σίσσυ είναι ίσως η πιο διαχρονική του ηρωίδα. Γιατί, νομίζεις;
Ίσως γιατί τα έχει όλα. Είναι μια πολύπλευρη προσωπικότητα και αυτό θέλουμε να περάσουμε στην παράσταση. Έχει σίγουρα μια θλίψη. Είναι ένα πεντάχρονο παιδί με το μυαλό γυναίκας πενήντα ετών. Μεγαλώνει με εκατονταπλάσια ταχύτητα από το κανονικό. Νομίζω πως μέσα στη Σίσσυ εμπεριέχονται τα πάντα, είναι τόσο πληθωρικό πρόσωπο. Για αυτό και οι τέσσερις ηθοποιοί της παράστασης υποδύονται τη Σίσσυ. Και τους υπόλοιπους ρόλους της οικογένειας αλλά όλες στην ουσία έχουν το ρόλο της Σίσσυς.
Ποιοι άλλοι χαρακτήρες εμφανίζονται στη σκηνή;
Ο παππούς, ο γερο-Πουστόδουλος ιδιοκτήτης της βιομηχανία προφυλακτικών “Μπες Βγες” , η νοσοκόμα του, Γιουλαλάμ Ευσταθιάδου, το “δεξί” του χέρι, η γκουβερνάντα της μικρής Σίσσυς, η φράου Κίνσκυ, μια άγρια γερμανίδα και η θεία Φόλα, επίσης άγρια προσωπικότητα, ταγμένη στη θρησκεία.
Όλοι οι ήρωες είναι ακραίοι. Επιλέξαμε να δούμε την ιστορία μέσα από τα μάτια της μικρούλας επειδή οι χαρακτήρες είναι τόσο γκροτέσκοι που καταλαβαίνεις πως βγαίνουν προς τα έξω μέσα από ένα παραμορφωτικό φακό, την οπτική της Σίσσυς. Αυτοί οι άνθρωποι μοιάζουν με τέρατα μπροστά της. Η Σίσσυ φυσικά “κουβαλάει” αυτή την τερατώδη κληρονομιά, ίσως όμως ξεφεύγει από αυτήν κι αυτό είναι το ελπιδοφόρο.
Μέχρι πότε θα παίζεται;
Μέχρι τις 5 Απριλίου λόγω της μεγάλης αποδοχής του κοινού. Παρατηρώ πως φέτος οι Δευτέρες και οι Τρίτες που παίζουμε, πάνε καλύτερα. Υπάρχει μεγάλη στροφή προς αυτές τις μέρες – όσον αφορά το θέατρο τουλάχιστον, το κοινό ανταποκρίνεται. Άλλωστε, κάθε μέρα είναι μέρα για θέατρο.
Θεωρείς τον εαυτό σου ηθοποιό ή σκηνοθέτη;
Μου αρέσει πάρα πολύ να σκηνοθετώ, ιδίως τους δικούς μου ανθρώπους αλλά μου αρέσει επίσης εξαιρετικά να βρίσκομαι στη σκηνή. Ανάλογα με την περίσταση. Υπάρχουν φορές που διαβάζω κάτι πολύ συγκεκριμένο και θέλω να το κάνω εγώ. Διαβάζω κάτι άλλο και θέλω να το κάνουμε “εμείς”, η ομάδα και να το σκηνοθετήσει όποιος θέλει.
Υπάρχει “αρχηγός” στην ομάδα;
Λειτουργούμε πολύ δημοκρατικά και πάει καλά. Εννοείται πως χωρίζουμε αρμοδιότητες, κάποιοι μπορεί να δουλέψουν λίγο περισσότερο για μια περίοδο, κάποιοι άλλοι όχι τόσο. Κάποιος είναι υπεύθυνος για τα οργανωτικά, άλλος για τα οικονομικά, αλλά γενικά λειτουργούμε χωρίς αρχηγούς. Η οργάνωση πάντως, είναι δουλειά του σκηνοθέτη.
Είπες πριν πως ανεβάζετε την “Αντιγόνη” σε σχολεία. Μίλησέ μου λίγο για αυτό.
Το σκηνοθετεί η Τζωρτζίνα Κακουδάκη, είναι παράσταση σε συνεργασία με το Θέατρο του Νέου Κόσμου σε μετάφραση Γρυπάρη και επιμέλεια του Βασίλη Ψυλλά. Το έργο παίζεται στο Θέατρο και όπου μας καλούν, κυρίως Λύκεια. Γίνεται δύο χρόνια τώρα και συμμετέχουν στην παράσταση πέντε από μας.
Έχει ανταπόκριση;
Ναι! Τα παιδιά στην αρχή θέλουν να το “καφρέψουν” όλο αλλά τελικά ο λόγος κερδίζει. Σταματούν, για να ακούσουν τι γίνεται.
Πως είναι τα πράγματα για μια ομάδα που θέλει να ανεβάσει παραστάσεις;
Για μια φορά, είναι εύκολο. Το δύσκολο είναι να το επαναλάβεις. Η διαδικασία της παραγωγής θέλει πολύ μυαλό και καλή οργάνωση. Πέρα από το καλλιτεχνικό κομμάτι όλα τα άλλα είναι κανονική δουλειά.
Πόσο δύσκολο είναι να ισορροπεί κανείς μεταξύ επαγγελματισμού και “κάνω το μεράκι μου” γιατί η ηθοποιία, όπως και όλες οι τέχνες είναι και αυτό.
Πολύ, πολύ μεράκι. Είναι δύσκολο γιατί κάποιες μέρες υπάρχουν θέματα, όπως το να δουλεύεις και να μην πληρώνεσαι για αυτό και προσπαθούμε να περιορίσουμε τέτοιες καταστάσεις. Συνήθως το καταφέρνουμε αλλά όπως γίνεται παντού, κάποιες φορές τα πράγματα πάνε καλά και κάποιες λιγότερο καλά.
Το κοινό σας αποτελείται κυρίως από νεότερους ή μεγαλύτερους σε ηλικία θεατές;
Νόμιζα από νεότερους αλλά μάλλον δεν έχω δίκιο. Όσο περνά ο καιρός αντιλαμβάνομαι ότι κάθε παράσταση βρίσκει το δικό της κοινό. Υπάρχει ένας πυρήνας σταθερών αποδεκτών αυτού που κάνουμε – και τους ευχαριστούμε θερμά για αυτό. Είναι ωραίο που έρχονται νέοι άνθρωποι αλλά και οι μεγαλύτεροι, που έχουν συνηθίσει να βλέπουν άλλα πράγματα, ανταποκρίνονται πολύ θετικά. Η ομάδα προσπαθεί να παντρέψει το παλαιό με το νέο. Άλλωστε, η “Οικογένεια Μπες – Βγες” γράφτηκε το 1982.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια της 4Frontal;
Αυτήν την περίοδο κάνουμε ένα παιδαγωγικό πρόγραμμα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών για παιδιά 4 έως 7 ετών. Λέγεται “Πες το με ένα παραμύθι”. Θα παίζεται δυο Κυριακές, 21 και 28 Φεβρουαρίου. Δεν το είχαμε ξανακάνει και μας αρέσει πολύ. Τα παιδιά είναι εξαιρετικό κοινό. Παίζουμε παιχνίδια σε συνεργασία με τη Δρ Χάρις Καρνέζη, προσπαθούμε να βάλουμε τα παιδιά στον κόσμο ενός συγκεκριμένου παραμυθιού και είναι ξεχωριστή εμπειρία.
Φαντάζομαι πως το παιδικό είναι το πιο ενθουσιώδες κοινό.
Φοβερά ενθουσιώδες, τρομερά απρόβλεπτο αλλά και το πιο “ανοιχτό” κοινό που έχω συναντήσει. Τα παιδιά είναι έτοιμα να πιστέψουν τα πάντα αρκεί να τα πιστεύεις εσύ. Σε κοιτούν στα μάτια και ότι και να τους λες, ισχύει. Αρκεί να είσαι εκεί και να μην προσπαθείς να τα κοροϊδέψεις.
Μελλοντικά σχέδια;
Η 4Frontal θα βοηθήσει στην οργάνωση του Bob Festival των Αbovo. Είναι η ένατη χρονιά του φεστιβάλ και πιστέυω οτι ενισχύει πολύ τις νέες θεατρικές ομάδες. Τους δίνει κίνητρο. Επίσης εγώ προσωπικά θα συμμετάσχω στην ταινία «Χρόνια Πολλά» του Χρίστου Γεωργίου. Είναι πολύ ωραίο project αλλά δε θα πω τίποτε άλλο προς το παρόν.
Γίνεται (όλη αυτή η προσπάθεια) χωρίς τρέλα;
Με τίποτα! Μόνο με τρέλα γίνεται.
Προσωπικά εσύ, τι θα ήθελες οπωσδήποτε να ανεβάσεις;
Δεν έχω ιδέα. Διαβάζω πολλά πράγματα που μου αρέσουν δεν έχω το άγχος που πιθανόν να έχουν άλλοι σκηνοθέτες, “πρέπει να ανεβάσω αυτό, ο κόσμος να χαλάσει”, όπως τον Άμλετ ας πούμε. Σκέφτομαι αυτό που με εκφράζει κάθε δεδομένη στιγμή.
Πιστεύεις στο διαχωρισμό της τέχνης σε “υψηλή” και “χαμηλή”;
Καθόλου, σε καμία τέχνη, πόσω μάλλον στο θέατρο. Και μόνο το γεγονός πως ένας άνθρωπος πάει στο θέατρο – ειδικά στην εποχή που ζούμε – είναι σημαντικό. Βλέπω νέα παιδιά που ενώ δεν το έχουν στην κουλτούρα τους κάνουν το βήμα και πάνε. Είναι καλό. Ότι και να δεις καλό θα κάνει. Ακόμα και από παραστάσεις που δε μου άρεσαν θεωρώ πως κάτι κέρδισα. Ξεκινάς να πας κάπου, να δεις κάτι συγκεκριμένο κι αυτό είναι κέρδος. Με τον καιρό καταλαβαίνεις τι σε αφορά κι επιλέγεις. Το θέατρο και γενικά η τέχνη είναι θέμα πολύ προσωπικό, δεν παίρνει ταμπέλες. Ο ηθοποιός δεν είναι όργανο, είναι καλλιτέχνης.
Θα ήθελα να ευχηθείς κάτι στην ομάδα.
Να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε, ίσως με καλύτερους όρους. Να δημιουργούμε χωρίς τον κυκεώνα των επιπλέον. Εύχομαι να μη μας “φάει η μαρμάγκα” να αντέξουμε και να εκπλήσσουμε διαρκώς τον εαυτό μας και το κοινό. Και να παραμένουμε νέοι.
INFO
“Οικογένεια Μπες – Βγες”
Ημέρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη
Μέχρι τις 5 Απριλίου
Ώρα έναρξης παραστάσεων: 21.15
Θέατρο: Black Box, Θέατρο 104 || Ευμολπίδων 41, Γκάζι
Τηλέφωνο: 2103455020 – 6940290312 || www.104.gr & www.4frontal.com